TẤN CÔNG THIỂU SỐ Một trong những nguyên tắc chiến lược chính yếu là thế công chỉ có thể thành tựu được khi ta có ưu thế về lực ...
TẤN CÔNG THIỂU SỐ
Một trong những nguyên tắc chiến lược chính yếu là thế công chỉ có thể thành tựu được khi ta có ưu thế về lực lượng trên một điểm tấn công nào đó . Đây chỉ là một sự kiện thực tế ai cũng biết trong chiến tranh là muốn chiếm lĩnh một điểm phòng vệ của địch đòi hỏi lực lượng thế công phải đủ trùm bên địch .Nhưng Nã Phá Luân đã cho nhiều bằng chứng thực tế rằng ưu thế lực lượng không thể được tính toán một cách máy móc theo nghĩa số lượng, mà còn có thể nới rộng ra, là tập trung thực hiện, hay hơn, cơ động nhiều hơn, phối hợp hay hơn và nhiều yếu tố khác nữa . Cho tới những năm 20 việc tính toán máy móc về ưu thế theo lối số lượng thường là căn bản cho kế hoạch chiến lược . Sau đó giá trị thế công thiểu số được khám phá .
Để cho rỏ nghĩa thế nào là tấn công thiểu số ta Hãy xem xét hình Trong thế cờ nầy, đường hướng hay nhất cho trắng là a4 rồi a5 . Nước tiến Nầy tạo lập một thế công của một thiểu số chốt Chống lại một đa số chốt . Lý do xữ lý của Trắn là tạo cho bên Đen một chốt cô lập bên cánh Hậu dù Đen đổi chốt hay Trắng đổi nó , và sau đó Đen Có một chốt thông , nó vẫn rất yếu và Trang co Thể phối hợp thế công lên chốt đó cùng lúc với tấnChốt cánh Vua . Đây chỉ là một ví dụ đơn giản về thế công thiểu số . Tuy nhiên , thông thường quan niệm “ thế công thiểu số chốt “ chỉ áp dụng cho kế hoạch chiến lược xảy trong nhiều thế biến của Gambit Hậu với cấu trúc tương tự trong hình
Ở đây ta có thể thấy bên cánh Hậu Đen có tới 4 Chốt đối lại 3 của Trắng trong khi đó bên cánh Vua thì điều đó ngược lại . Xem xét kỹ lưỡng hơn Thế cờ , ta thấy đa số chốt của Đen bên cánh Hậu Bị chốt d4 làm tê liệt phần nào , nước tiến chốt c5 Sau cd sẽ làm suy yếu chốt d5 và phá mất đa số Chốt của Đen . Việt tiến chốt b6 hay b5 sẽ gây suy yếu cho chốt c6. Bên Trắng cũng vậy , đa số Chốt cánh Vua cũng không có giá trị bao nhiêu . Trong những thế cờ với chuỗi chốt tương tự (Hình)
Kế hoạch chiến lược đúng cho Trắng là tấn chốt b4, b5 , Nếu Đen chơi cb hay ăn lại với quân ở c6 sau khi để cho Trắng đổi chốt, chốt Đen d5 rất yếu . Nếu Đen ăn lên c6 với chốt, chốt “c” trở nên yếu. Đen dĩ nhiên có thể đáp lại nước tiến chốt b4 của Trắng với a6 Trắng sẽ tiếp tục với a4 b5 và nếu Đen đổi hai lần chốt ở b5 Đen sẽ có 2 chốt yếu , một ở b7 một ở d5 . Còn bên cánh Vua chính Đen lại đóng vai trò gây hấn. Đen có thể phản kích qua nước f5 , f4 .
(Hình) sau đây cho thấy hai kế hoạch được sử dụng , Trắng khởi sự thế công thiểu số trước tiên với 1.b4 f5 2.b5 f4 3.exf4 Bây giờ Đen có thể cân bằng cờ với 3… cxb5 [3...£xf4 4.bxc6 £c7] 4.£b3 £d7 Trong trường hợp 2 Trắng sẽ có một chốt yếu ở d4 và Đen ở c6 , và dù Đen có yếu kém nhận thấy rõ hơn vì ở trên 1 cột mở, lực lượng còn lại quá ít không đủ khai thác nên yếu kém này chỉ là một yếu tố không đáng kể .
Chúng ta thấy đòn phản kích f5, f4 của Đen kiến hiệu và hợp lý như thế nào chống lại thế công thiểu số của Trắng. Tuy nhiên, thông thường Đen khó có cơ hội sử dụng vì để sửa soạn cho đòn phản kích đó , trên thực tế sẽ vấp phải vô vàng khó khăn. Vì vậy nhiều phương pháp khác chống lại thế công thiểu số đã được tìm kiếm. Trước đại chiến, trong các ván cờ, Đen cố gắng sử dụng quân tích cực để chống lại nước tiến chốt cánh Hậu cuả Trắng bằng cách phản kích lại bên cánh Vua, nhưng các phương pháp được áp dụng đó không thỏa mãn yêu cầu cấu trúc chốt đòi hỏi. Sau nhiều năm, mới thấy rõ đòn phản kích của Đen không hữu hiệu nên vì lý do đó thế công thiểu số vẫn được xem là một khí giới chết người. Môt trong những cơ hội cuối cùng mà phương pháp nầy ( phản kích bên cánh Vua ) được áp dụng đã xảy ra trong ván cờ giữa hai danh cờ hàng đầu thế giới, thời bấy giờ trong trận tranh chức vô địch thế giới năm 1948
Smyslov – Keres
( Gambit Hậu ) Tranh vô địch thế giới Moscou 1948
1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤c3 ¤f6 4.¥g5 c6 5.e3 ¤bd7 6.cxd5 exd5 7.¥d3 ¥e7 8.¤f3 0–0 9.£c2 ¦e8 10.0–0 ¤f8 11.¦ab1 ¤g6 12.b4 ¥d6 ( hình )
Đen không lý gì đến Trắng tấn Chốt cánh Hậu. Đen muốn với h6 đoạt cặp tượng rồi tìm kiếm hy vọng bên cánh Vua 13.b5 ¥d7 hợp lý với kế hoạch Đen hơn là 13...h6 14.¥xf6 £xf6 sau đó Trắng không thu lợi được gì nếu cứ tiếp tục với 15.e4 ¤f4! 16.e5 £e6 17.exd6 £g4
14.bxc6 ¥xc6 Trong các trường hợp như vậy, bao giờ cũng sai lầm khi ăn vào c6 với một quân , một Chốt c6 bao giờ cũng dể thủ hơn với chốt ở b7 và d5 . Đen có nhiều triển vọng hơn sau 14...bxc6 15.¥f5 £c8 16.¥xd7 ¤xd7 15.£b3!Bây giờ điểm d5 yếu. Đen không còn khả năng nào khác hơn làrút lại quân Tượng tích cực và trở về vị trí cũ, như vậy Đen đã phí hai nước 15… ¥e7 16.¥xf6!Việc đổi quân thường là một đòn quan trọng trong thế công thiểu số. Nếu Trắng chơi 16.¥b5 ¤d7 17.¥xe7 ¤xe7 Đen sẽ có Mã hay bảo vệ điểm yếu kém bên cánh Hậu. Sau khi đổi quân , quân .¥f6 bị lạc lõng một thời gian dài. 16...¥xf6 17.¥b5 £d6 18.¦fc1 h5 19.¤e2 h4 20.¥xc6 Áp lực lên d5 đã cho kết quả là quân Đen trở nên thụ động . Bây giờ Trắng chuyển điểm yếu về c6. 20… bxc6 21.£a4 ¤e7 Về chiến lược thế cờ xem như thua rồi vì không thể về lâu về dài bảo vệ tất cả mọi điểm yếu trong thế cờ Đen. Nước đi đúng đắn là 22.£a6!sau đó không còn cách chống đở hữu hiệu nào nữa đối với mối đe 23. ¦b7 nuớc tiếp tục 22...h3 23.g3 thay vì cho Đen cơ hội tấn công chỉ gây suy yếu chốt h . Tuy nhiên bên Trắng lại sai lầm nên chọn một kiễu cách để cho Đen có nhiều khả năng chống đỡ hay hơn 22.¦b7?a5! 23.h3 Sau 23.¦cb1 ¦eb8! 24.¦xb8+ ¦xb8 25.¦xb8+ £xb8 26.£xa5 £b1+ 27.¤e1 ¤f5 28.¢f1 ¤d6 quân đứng tích cực 23...¦eb8 24.¦cb1 ¦xb7 25.¦xb7 c5! 26.¦b5 Tránh nước 26.dxc5 £xc5 27.¤xh4? d4 26...cxd4 27.¤fxd4 ¦c8? Một sai lầm. Hay hơn nên 27...£c7! để sau đó Đen có rất nhiều triển vọng chống đỡ được thế cờ 28.¤b3 ¥c3 29.£xh4 ¦c4 30.g4! a4 31.¤bd4 ¥xd4 32.¤xd4 £e5? 32...¤c6 hay hôn 33.¤f3 £d6 34.¦a5 ¦c8 35.¦xa4 ¤g6 36.£h5 £f6 37.£f5 £c6 38.¦a7 ¦f8 39.¦d7 d4 40.¦xd4 ¦a8 41.a4 1–0 Đen đầu hàng .
Dù sau ván cờ nầy không phải không có lầm lỗi . Nó vẫn cho thấy những nổi khó khăn Đen phải đối phó nếu Đen muốn chống lại thế công thiểu số chỉ với quân tích cực không thôi. Ta thấy rõ ràng là Đen cần tìm kiếm một kế hoạch khác phù hợp với đặc tính chiến lược của thế cờ . Ta cũng đã thấy nước tiến chốt hợp lý f5 – f4 rất khó tiến hành trong thực tế . Vậy phải chọn kế hoạch nào bây giờ ? Trong các giải cờ , có 3 kế hoạch chiến lược sau đây được thực hiện :
1.Khai thác điểm yếu kém c4 và trong vài trường hợp cả điểm e4 .
2.Ngăn chặn chốt “b” của Trắng tiến lên với nước tiến chốt b5 của Đen. Việc nầy được nối tiếp với việc vô hiệu hóa ô c6 qua việc chiếm ô c4 với quân Mã.
3.Thay đổi cấu trúc chốt bằng cách đưa Mã lên ô c4 rồi ép buộc Trắng phải đổi quân và Đen ăn lại với chốt . ( còn tiếp)
Tài liệu từ : Thầy Quách Anh Tú
COMMENTS