2. Chốt c6 và e6 chống Chốt d4 Trong một số biến trận của phòng thủ Pháp và phòng thủ Caro-Kann, bên Đen tạo hai điểm tựa e6 và c6 chống ...
2. Chốt c6 và e6 chống Chốt d4
Trong một số biến trận của phòng thủ Pháp và phòng thủ Caro-Kann, bên Đen tạo hai điểm tựa e6 và c6 chống Chốt d4.
Phòng thủ Pháp
KLOVAN - CHISTIAKOV [C13]
(Kharkov, 1967)
1.e4 e6 2.d4 d5 3.¤c3 ¤f6 4.¥g5 dxe4 5.¤xe4 ¥e7 6.¥xf6 gxf6
Ván cờ yên tĩnh hơn nhiều với tiếp diễn 6...¥xf6 7.¤f3 0–0 8.¥d3 ¤d7 9.£e2 b6 v.v..
7.¤f3 b6 8.¥d3 ¥b7 9.£e2 ¤d7 10.0–0–0 c6
Giải phóng ô c7 cho Hậu và ngăn ngừa nước d4-d5
11.¦he1 £c7 12.¢b1 0–0–0 13.g3 ¢b8 14.¥a6
Bên Đen triển khai lực lượng tương tự như trong phòng thủ Steinitz trong ván cờ Tây Ban Nha, chỉ khác ở chỗ chuyển cánh. Nước cờ tiếp theo của Trắng tương tự với ý tưởng đổi Tượng g7 trong ván cờ Tây Ban Nha.
14...¥xa6 15.£xa6 ¦hg8 16.£e2
Thoát Hậu sớm khỏi khả năng bị bao vây sau ¢a8, b6-b5 và ¤b8
16...f5 17.¤ed2 h5 18.¤c4 h4 19.¦d3 hxg3 20.hxg3
Nếu tiếp diễn 20.fxg3 ¥f6thì Chốt “h” của Trắng khó tiến lên còn ô e4 cũng khó phòng thù.
20...¦h8 21.a3 ¥f6 22.¦ed1 b5 23.¤e3 ¤b6 24.¦c1 (Xem hình dưới)
Bên Đen triển khai được toàn bộ lực lượng và hướng đánh vào Chốt d4. Ngoài ra còn có thể cũng cố thế trận với việc đưa Mã lên d5 và dâng Chốt ở cả hai cánh. Tuy nhiên đầu tiên cần phải ngăn ngừa mối đe dọa 25.c4.
24...f4 25.¤g4
Nếu 25.gxf4 £xf4 26.c4thì có thể chơi 26...£e4 hoặc 26...¦h3
25...¥g7 26.¤ge5 fxg3 27.£e4 ¦d6 28.fxg3 f6 29.¤g6 ¦e8 30.¦h1 ¤d5
Mã Đen chiếm lĩnh vị trí rất tốt ở trung tâm. Bên Trắng nên tìm cách cân bằng sau 31.¤f4! f5 32.£e2.
31.g4?!£f7 32.¦h7 ¦d7 33.¦d1 ¢a8
Sau 33...f5 34.gxf5 exf5 35.£h4 £xg6 36.¦g1, bên Trắng gỡ được quân.
34.¦e1 ¦b7 35.¦hh1?
Vì muốn chống lại mối đe dọa 35...f5 nên bên Trắng đã phạm sai lầm. Đáng lẽ nên chơi 35.¦h3
35...b4!
Khai thác tình hình các quân Trắng đều cách xa, bên Đen tấn công ngay vào cánh Vua.
36.axb4 ¦xb4 37.¢c1 £b7 38.b3 £a6 39.¢b2 £c4 40.¦e3
Rõ ràng không nên chơi 40.£d3 vì 40...£xd3 41.cxd3 ¦eb8
40...¤xe3 Đen lời chất và thắng luôn ván cờ.
Một trong những ý tưởng chiến lược căn bản của bên Đen qua các ván cờ đã quan sát là việc đưa một con Mã mạnh lên d5 nhằm tiến đánh Vua Trắng. Tư tưởng này đã được thể hiện xuất sắc qua ván cờ sau đây mặc dù khai cuộc lại khác.
Phòng thủ Caro-Kann
MATANOVIC - PETROSSIAN [B17]
(Kiev, 1959)
1.e4 c6 2.¤c3 d5 3.d4 dxe4 4.¤xe4 ¤d7 5.¤f3 ¤gf6 6.¤xf6+ ¤xf6 7.¥c4 ¥f5 8.£e2 e6 9.¥g5 ¥e7 10.0–0–0 ¥g4!
Việc lấy Tượng đổi vào Mã f3 là một mắt xích căn bản trong hệ thống phát triển của Đen. Sau 10...h6 11.¥h4 ¤e4?! 12.g4 ¥h7 13.¥g3 ¤xg3 14.fxg3! £c7 15.¤e5 ¥d6 16.h4, bên Trắng có thế cờ chủ động (ván Tahl- Fuchter, Portoroj, 1958).
11.h3
Theo R.Fischer, đáng chú ý là 11.¢b1 ¤d5 12.¥c1! 0–0 (nếu 12...¥xf3 13.£xf3 ¥g5 thì 14.£g3!) 13.¥d3, tránh được thế phức tạp kéo dài
11...¥xf3 12.£xf3 ¤d5 13.¥xe7
Với tiếp diễn 13.¥d2 ¥g5, bên Đen thực hiện đổi quân cân bằng. Còn có thể chơi 13...b5 14.¥b3 a5 với triển vọng tấn công.
13...£xe7 14.¦he1 0–0 15.¢b1 ¦ad8
Nhắm ngay vào Chốt d4.
16.¥b3 £f6 17.£e2?
Do thế cờ bên Trắng không tốt hơn, không nên tránh việc đổi Hậu đánh hòa
17...¦d7 18.c3 b5 19.g3 ¦fd8
Xuất hiện thế cờ theo như mong muốn của Đen. Đến đây thì rõ ràng bên Đen rất giàu triển vọng. Khi tô chức tấn công vào Vua sau khi hai bên nhập thành khác phía, bên Đen có thể chơi qua cột “d”.
20.f4 b4 21.£f3
Đến đây và kể cả một vài nước sau đó, nên đi ¥xd5giảm bớt tính tích cực của quân Đen.
21...bxc3 22.bxc3 c5!
Tiến đánh điểm d4 bằng Chốt đồng thời duy trì thế chủ động. Biến trận 23.c4 ¤b4 24.dxc5 ¤d3! thuận lợi cho Đen.
23.¦e5 cxd4 24.¥xd5 ¦xd5 25.¦xd5 exd5 26.¦xd4 h6
Vị trí khó cứu vãn của Vua Trắng và sự yếu kém trong cấu trúc Chốt giúp Đen nắm lấy ưu thế.
27.g4 £e7 28.£f2 ¦b8+ 29.¢a1 £a3 30.£c2 ¦e8 31.¦b4 d4!
Nước cờ mạnh đưa ván cờ về cờ tàn Hậu thắng thế cho Đen.
32.¦xd4 ¦e1+ 33.¦d1 ¦xd1+ 34.£xd1 £xc3+ 35.¢b1 £xh3 36.a4 h5 37.gxh5 £f5+ 38.¢b2 £xf4 39.¢b3 £f5 40.¢c4 ¢h7 41.£d2
Trắng đầu hàng.
Điều lý thú là thế trận như trên vẫn có thể xuất hiện ngay cả với cách chơi ngày nay của phòng thủ Scandinavie từng được ưa chuộng một thời.
Phòng thủ Scandinavie
FEDOROVIC - CHRIN [B01]
(Manchester, 1981)
1.e4 d5 2.exd5 £xd5 3.¤c3 £a5 4.d4 ¤f6 5.¤f3 c6 6.¥c4 ¥f5 7.¤e5
Trong ván cờ Psakhis-Kuraitza (Sarajevo, 1981), bên Đen đạt được thế cờ xuất sắc sau 7.¥d2 e6 8.£e2 ¥b4! 9.a3 ¥g4! 10.0–0–0 ¥xc3 11.¥xc3 £h5 12.h3 ¥xf3 13.gxf3 ¤bd7
7...e6 8.0–0 ¤bd7 9.£e2 ¥b4 10.¤xd7 ¤xd7 11.¤e4 ¥xe4 12.£xe4 ¥d2!
Nước 12...0–0 yếu hơn vì 13.c3 và con Tượng tích cực giúp Trắng ưu thế
13.c3 ¥xc1 14.¦axc1 0–0 15.¦fe1 (Xem hình dưới)
So sánh thế cờ này với các sơ đồ trước, ta thấy do bên Trắng nhập thành ngắn nên kế hoạch dâng Chốt cánh Hậu của Đen không còn thích hợp. Chirin đã quyết định thực hiện kế hoạch gây áp lực lên Chốt d4 bằng nước e6-e5 hoặc c6-c5.
15...¦ae8 16.¦e3 ¤f6
Nước 16...e5 sai lầm vì 17.£f5
17.£h4 £h5 18.£g3 c5 19.dxc5
Nếu như 19.¦e5 thì 19...£h6
19...£xc5 20.£h4 ¦d8 21.¦g3 £e5
Đáng chú ý là 21...¢h8 với ý đồ 22...¦d2
22.¦g5 £e4 23.£xe4 ¤xe4 24.¦e5 ¤f6 25.¦e2
Hòa
Quan sát cấu trúc Chối của Trắng, ta thấy con Chốt d4 có thể trở nên yếu kém nếu như đi c2-c4.
Phòng thủ Caro-Kann
KOZLOV - M.ZEITLIN [B11]
(Chelyabinsk, 1975)
1.e4 c6 2.¤f3 d5 3.¤c3 ¥g4 4.h3 ¥xf3 5.£xf3 ¤f6 6.d4 dxe4 7.£e3 ¤bd7 8.¤xe4 ¤xe4 9.£xe4 ¤f6 10.£d3 e6 11.¥e2 ¥e7 12.0–0 0–0 13.c4?!
Từ một thế cờ cân bằng, bên Trắng lại để vuột mất cơ hội. Một phần cũng do không đánh giá đúng mức khả năng của hai Tượng cũng như tính yếu kém của Chốt d4.
13...£c7 14.¥e3 ¦fd8 15.¦fd1 ¦d7 16.¥f3 ¦ad8
Bên Đen tập trung sức mạnh của cặp Xe vào Chốt d4. Mối đe dọa tiếp theo là 17...c5hoặc 17...e5
17.£c3 h6 18.g3
Nhằm tăng cường thế trận, bên Đen cần cũng cố áp lực đè lên Chốt d4 và làm rung chuyển thế trận bên Trắng. Bên Đen tập trung các quân nhẹ bằng cách điều quân ¤f6-e8-d6-f5 và ¥e7-f6. Dường như với thế cờ xoay quanh Chốt trung tâm, sự kết hợp của Mã 1 Tượng mạnh hơn là hai Tượng, vì hai quân có thể cùng nhắm vào một Chốt.
Trong ván cờ trên, do bên Trắng chơi thiếu chính xác nên bên Đen đã chiến thắng sớm hơn.
18...¤e8 19.£b3 £a5
Cần ngăn cản mối đe dọa 20.d5
20.¦ac1 ¥g5 21.£c3 £f5 22.¥g4?!
Nước cờ 22.¢g2 chính xác hơn.
22...£g6 23.£d3?
Sai lầm. Cần chơi 23.¥e2 mặc dù ưu thế vẫn thuộc về Đen
23...£xd3 24.¦xd3 ¦xd4!
Đến đây thì thế cờ bên Trắng nhanh chóng sụp đổ.
25.¦xd4 ¦xd4 26.f4 ¦d3! 27.¢f2 ¥f6 28.f5? ¦xe3
Trắng đầu hàng.
Có trường hợp việc gây áp lực lên Chốt đ4 trở nên khó thực hiện, bên Đen thường chuyển áp lực bằng cách chơi b7-b5.
Phòng thủ Caro-Kann
BELIAVSKY - BAGHIROV [B19]
(Bakov, 1977)
1.e4 c6 2.d4 d5 3.¤c3 dxe4 4.¤xe4 ¥f5 5.¤g3 ¥g6 6.h4 h6 7.h5 ¥h7 8.¤f3 ¤d7 9.¥d3 ¥xd3 10.£xd3 ¤gf6 11.¥d2 £c7 12.c4 e6 13.£e2 ¥d6 14.¤f5
Đây là một trong những biến trận căn bản của phòng thủ Caro- Kann. Với nước đi vừa rồi, Trắng hướng vào việc đổi Tượng d6.
14...0–0 15.¤xd6 £xd6 16.¥c3 b5!
Một ý tưởng điển hình. Hy sinh Chốt nhằm hủy hoại hệ thống Chốt của đối phương, đồng thời đưa quân nhẹ bố trí vào ô d5 quan trọng.
17.cxb5 cxb5 18.£xb5 ¤d5
Tính chủ động của Đen không lớn lắm vì bên Trắng không khó gì bảo vệ được Vua, đồng thời Beliavsky còn tính đến khả năng đơn giản hóa thế cờ.
19.¤e5 ¤xe5 20.dxe5 ¤xc3 21.bxc3 £c7 22.¦h3 ¦fd8 23.£e2 ¦d5 24.¦e3?
Sai lầm. Sau 24.f4 ¦ad8 25.¦e3 £b6 26.¦c1 ¦b5 27.¢f2 ¦b2 28.¦c2 ¦b1, thế cờ cân bằng (ván Kapengood-Kasparov, Dowgavpils, 1978)
24...¦xe5! 25.¢f1
Lẽ dĩ nhiên, nước 25.¦xe5 kém vì 25...£xc3+. Ván cờ còn tiếp diễn:
25...¦xe3 26.£xe3 ¦d8 27.¢g1 ¦d5 28.£f3 ¦f5 29.£a8+ ¢h7 30.£e4 £xc3 31.¦d1 £c5 32.¦d4 £c1+ 33.¢h2 £g5 34.¢g1 £xh5 35.¦d7 a5 36.f3 £g6 37.¢f2 ¦g5
Trắng đầu hàng.
Trích trong quyển " Chiến Lược Trung Cuộc" Hồ Văn Huỳnh
COMMENTS