NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG KHAI CUỘC

NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG KHAI CUỘC CHƯƠNG 1 Nội dung: -          Phát triển nhanh tất cả các quân. -          Tranh giành quyền kiểm soát t...

NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG KHAI CUỘC

CHƯƠNG 1

Nội dung:

-         Phát triển nhanh tất cả các quân.

-         Tranh giành quyền kiểm soát trung tâm

-         Đấu tranh chống lại ý tưởng của đối phương

-         Mục tiêu trong khai cuộc

Nguyên tắc cơ bản trong Khai cuộc

Ở bài học này chúng ta sẽ xem xét, các nguyên tắc quan trọng nhất trong khai cuộc̉.

Bất cứ khi nào chúng ta nghiên cứu các ván cờ của các kỳ thủ mạnh̉, chúng ta nhận thấy, trước hết là, họ tập trung vào huy động lực lượng thật nhanh chóng.  Điều này là khá hợp lý: Khi chơi chúng ta có nhiều quân hơn, chúng ta có nhiều cơ hội tấn công hơn. Ngoài ra, chúng ta cũng phải chuẩn bị nhập thành, để đưa vua vào vị trí an toàn và đưa quân xe ra chiến đấu.

1. Nguyên tắc đầu tiên trong khai cuộc là nhanh chóng phát triển tất cả các quân.

Chúng tôi cũng xem cách các kỳ thủ có kinh nghiệm đưa chốt ra trung tâm, hoặc ít nhất là gây áp lực mạnh lên trung tâm với các quân của họ. Ở trong cờ vua đấu tranh trung tâm là rất quan trọng về mặt chiến lược. Bất cứ ai kiểm soát trung tâm thì quyết định quá trình của ván đấu.

2. Nguyên tắc thứ hai trong khai cuộc là tranh giành khu trung tâm.

Dẫn đầu trong phát triển quân là lý tưởng, mục tiêu trong khai cuộc̉. Đôi khi một nước đi có thể ngăn chặn sự phát triển của đối phương – việc làm mất thời gian là một hoạt động thường xuyên và sẽ được lợi trong quá trình của ván đấu sau nầy. Nước đi nào phát triển một trong các quân đồng thời làm chậm lại sự phát triển của đối phương là nước đi tốt “lý tưởng”.

3. Nguyên tắc thứ ba trong khai cuộc là đấu tranh chống lại những ý tưởng của đối phương, làm cho việc phát triển của đối phương khó khăn hơn và ngăn chặn đối phương đạt được quyền kiểm soát trung tâm.

A.Meek - P.Morphy [C44]

Mobile 1855

1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.d4 exd4 4.Tc4

Trắng đang chơi Scotch gambit. Nếu Trắng chơi 4.c3 là gambit Đan Mạch.

4...Tc5

4...Mf6  cũng tốt. Nếu 5.e5 , sau đó đến 5...d5! với ý tưởng 6.exf6 dxc4=.

5.Mg5?!

Hình 1.1: Lượt Đen đi.

Đây là một sai lầm vì hai lý do :

+ Thứ nhất Trắng đi hai lần với 1 quân đã phát triển, do đó mất nước (tempo) và mang lại lợi thế phát triển cho Đen.

+ Thứ hai Trắng quên trong khai cuộc là cuộc chiến đấu tranh giành quyền kiểm soát trung tâm và như thế trắng nhường thế mạnh ở trung tâm cho đối phương.” - R. Reti.

Một nước đi tốt hơn là 5.c3 Mf6, chuyển đến ván cờ Ý (Thay vì 5...dxc3  nguy hiểm cho Đen, do 6.Txf7+! Vxf7 7.Hd5+ và sau đó 8…Hxc5)

5...Mh6!

“Đen phòng thủ với nước phát triển. Nếu thay vì Đen đi một nước rõ ràng hơn 5.Mc6-e5, cùng lúc tấn công và phòng thủ, Đen sẽ lặp lại lỗi của Trắng nước đi quân phát triển một lần nữa”- R.Reti.

Sau 5...Me5? 6.Mxf7! Mxf7 7.Txf7+ Vxf7 8.Hh5+ g6 9.Hxc5± (hình dưới)

Hình 1.1: Lượt Đen đi.

Hãy so sánh vị trí này với nước thứ 9 trong ván, được thể hiện trong hình 3-3.

6.Mxf7?

6.Hh5 sẽ là một lựa chọn tốt hơn. Cuộc tấn công vào ô f7 khó chịu, nhưng Đen có thể đưa các quân khác vào ván đấu – quân hậu. Chúng ta hãy xem xét các khả năng khác cho Đen:

a) 6…Me5? là không tốt, vì 7.Me6!!

(nếu 7. Tb3, sau đó 7 ... d6 với sự đe dọa của 8 ... Tg4) 7. . . dxe6 8. Hxe5 và sau 8 ... Tf8  sau 9. Txh6 + -.

b) 6...0–0 dẫn đến chơi phức tạp sau khi 7.Txf7+ Xxf7 8.Mxf7 Tb4+ 9.c3;

c) 6...Hf6!? là tốt hơn 7.Mxf7 và có nước chiếu trung gian 7...Tb4+;

d) 6...He7!? cũng tốt với ý tưởng tương tự trả lời 7.Mxf7 với 7...Tb4+;và nếu 7.0–0 d6

6.Mxf7 Mxf7 7.Txf7+ Vxf7 8.Hh5+ g6 9.Hxc5 (hình dưới)

Hình 1.3: Lượt Đen đi.

So với các vị trí trong hình 1.2, Mã đen đã phát triển ở c6 và đứng tích cực hơn so với Mã ở ô g8. Sự khác biệt này cho Đen thế chủ động.

9...d6

Với các cuộc tấn công Hậu trắng, Đen có thời gian phát triển các quân của mình.

10.Hb5 thậm chí tệ hơn là [10.Hd5+? Te6 11.Hb5 Me5 12.f4? Tc4 13.Hb4 (13.Hxb7 Hh4+) 13...Hh4+ 14.g3 Hg4 15.Hd2 (15.Vf2 He2+ 16.Vg1 Hf1#) 15...Mf3+] Greville - D.Harrwitz, Paris 1845.

10...Xe8! Đen phát triển quân rất nhanh chóng và gây áp lực ở trung tâm.

11.Hb3+? (hình dưới)

Hình 1.4: Lượt Đen đi.

“Nước đi của hậu trắng bị mất thêm thời gian. Trắng nên chắc chắn bằng nước nhập thành”- R. Reti

11…d5

Đen chiến đấu cho trung tâm. Giải pháp thay thế tốt là 11...Te6!? 12.Hxb7 Hd7 với thế chủ động.

12.f3

Ở đây Trắng sẽ tốt hơn khi đưa vua vào vị trí an toàn với 12.0-0 Xxe4+.

12...Ma5 (hình dưới)

Hình 1.5: Lượt Trắng đi

13.Hd3? Tốt hơn là 13.Ha3, đó là khả năng duy nhất với một số phản đòn. Đen đạt được thế tấn công nguy hiểm, nhưng phải hy sinh quân vì điều đó. 

Nếu 13...dxe4 sau 14.0–0! ( nhưng không 14.Hxa5? do 14...exf3+ 15.Vf2 Hh4+ 16.g3 Xe2+ 17.Vg1 f2+ 18.Vf1 Th3+ 19.Vxe2 He4+ 20.Vxf2 Hg2+ 21.Ve1 Xe8+–+) 14...Mc6 15.fxe4+ Vg7=]

Cũng không 13...Mc4 14.Hd3 Hh4+ 15.g3; khá rõ ràng.

 Đen nên giữ vua trắng ở trung tâm: 13...Hh4+!? 14.g3 Hh3 15.Hxa5 dxe4 Đen tấn công quyết định. Ví dụ:

a) 16.Hxc7+16...Vg8 17.Hc4+ Te6 18.Hf1 exf3! 19.Vd1( hay 19.Hxh3 Txh3+ 20.Vf2 Tg2 21.Xd1 Xe2+ 22.Vg1 Th3 23.Md2 f2+ 24.Vh1 Xae8–+)19...f2 20.Hxf2 Tg4+ 21.Vd2 Xe2+

 b) Sau 16.fxe4!? Xxe4+ 17.Vf2 đi đến 17...Tf5! (có ý định 18…Xae8 tiếp theo Xe2+) Đen đưa tất cả các quân vào trận chiến. Sau 18.Md2 (nếu18.Hxc7+ Vg8 19.Tf4 thì 19... Xae8 20.Hc4+ Te6 21.Hd3 Td5 và trắng không phòng thủ chống lại 22...Xe2+ và sau đó 23...Hg2+)

có sau: 18...Xe2+ 19.Vxe2 Hg2+ 20.Ve1 Xe8+ chiếu hết nhanh chóng)

13...dxe4 14.fxe4 Hh4+ 

Đen cố gắng cản trở Trắng nhập thành và Đen phát triển tốt.

15.g3 Xxe4+ 15…He4 

dẫn đến cờ tàn thắng, nhưng Morphy thích tấn công.

16.Vf2 Sau nước đi này Vua vẫn còn nguy hiểm. Cơ hội duy nhất sẽ là 16.Te3!! Hg4 (16. Xxe3 17. Hxe3 dxe3 18.gxh4)17.0-0+ Tf5 18. Td2 Mc6 19.Hb3+ mặc dù sau khi 19 .. Xe6 20. Hxb7 Xae8 Đen sẽ có cơ hội tấn công tốt.

16...He7 17.Md2?! Tốt hơn, nhưng vẫn thua, là 17.Td2 Tf5 18.Txa5 Xf4+ 19.gxf4 Txd3 20.cxd3 He3+ 21.Vg2 He2+–+

17...Xe3! Hậu trắng phải bảo vệ ô e2

18.Hb5  nếu 18.Hxd4 sau 18...Xe2+ 19.Vg1 Th3–+

18...c6! 19.Hf1 (hình dưới)

19.Hxa5 Xe2+ 20.Vf3 (20.Vg1 He3+ 21.Vf1 Hf2#; và 20.Vf1 Xe1+ 21.Vg2 He2#) 20...He3#

Hình 1.6: Lượt Đen đi

19...Th3!

Đen kết thúc ván cờ với đòn phối hợp. Morphy chơi rất mạnh mẽ. Hầu như tất cả các quân trắng vẫn còn nằm ở vị trí ban đầu

20.Hd1

20.Hxh3 Xe2+ 21.Vf1 (21.Vg1 He3+; 21.Vf3 He3+ 22.Vg4 h5+ 23.Vh4 He7#) 21...Xe1+ 22.Vg2 He2#

20...Xf8

“Người mới học chơi, trong cái nóng của cuộc chiến đấu chỉ chơi với các quân đã tham gia vào trận chiến và thường quên đi lực lượng dự trữ, có thể rút ra bài học từ nước đi này.” R.Reti

 21.Mf3 Ve8 (hình dưới_

Một trò đùa nhỏ. Trắng có thể làm gì về các mối đe dọa 22. . Xxf3+, nhưng 21…Vg8 sẽ dẫn đến kết quả tương tự 0–1

 

 Hình 1.7. Thế cờ cuối cùng.

S.Buecker - A.Yusupov

Bundesliga 1993

1.f4 d5 2.b3?!

Tốt hơn là 2.Mf3

2...Tg4

Đen cản trở nước đi tự nhiên Mf3 sau đó, đen có thể ăn ở f3, và Trắng có Chốt chồng.

3.h3?

Điều này dẫn đến những điểm yếu trên cánh Vua. 3.g3 hoặc 3.Tb2 là tốt hơn.

3...Th5 4.g4

Hình 2.1: Lượt Đen đi

4…e5!

Đen nắm lấy cơ hội và chiếm trung tâm.  4...e6 5.Mf3 Hf6?! sẽ không được tốt, do 6.d4 =

5.Mf3

Tốt hơn là 5.gxh5 và Hh4#

5...e4!

Thậm chí Trắng mất nhiều thời gian hơn, vì Trắng đi một quân đã phát triển hai lần.

6.e3 Tg6

Việc thay thế 6...exf3 7.Hxf3 Tg6 8.f5 Hf6 9.Mc3 thì không rõ ràng.

7.Me5 Td6

Thay vì,7...Hh4+ 8.Ve2 Td6 9.He1 không đạt được nhiều.

8.Mxg6 hxg6 9.He2 g5!

Đen tấn công những điểm yếu trên cánh Vua.

10.Hb5+?!

Hình 2.2: Lượt đen đi

Quân trắng đã tệ hại, nỗ lực này để giành chiến thắng một con chốt nhưng giúp Đen phát triển quân tốt.

10… Mc6 11.Hxd5

11.Hxb7 Mge7 12.Tb5 0–0 13.Txc6 Xb8 14.Ha6 Xb6 giúp Đen dẫn trước trong phát triển.

11...gxf4 12.Tb2 fxe3 13.Hxe4+ Vf8 Ở đây Vua đen an toàn.

14.Td3 Hh4+!

Đen phát triển quân và lợi tempo!

15.Vd1 Xe8 16.Hg2

16.Txg7+ Vxg7 17.Hxe8 Mge7 18.Hd7 Xd8 mất Hậu

16...Me5 17.Te2 Mf6–+

Hình 2.3: Lượt Trắng đi

Bây giờ bên Đen đã đưa tất cả các quân của mình vào cuộc chơi, trong khi các xe trắng chưa phát triển và vua ở trung tâm – thậm chí các quân Mã vẫn phải được phát triển. Hơn nữa, có  mối đe dọa của 18...Mexg4.

18.Mc3 Mexg4 19.Xg1 Mf2+ 20.Vc1 exd2+ 21.Vb1

21.Vxd2 Tf4+ 22.Ve1 M2g4+ 23.Vd1 Me3+Thắng Hậu

21...Xh7! 22.Md5 

Một cuộc tấn công không chuẩn bị trước có thể dễ dàng bị đẩy lùi

22… Mxd5! 23.Txg7+ Xxg7 24.Hxg7+ Ve7 25.Xf1 Vd8 (hình dưới)

Trắng đầu hàng do 26.Hxf7 Mc3+ 27.Vb2 Hd4 tiếp theo và chiếu hết.

Hình 2.4: Trắng đầu hàng.

Điều tốt nhất có thể đạt được trong khai cuộc là:

Trong một thời gian ngắn nhất có thể, chúng ta phải đưa số lượng tối đa quân vào cuộc chơi, nắm bắt kiểm soát các ô trung tâm (e4, d4, e5, d5), đồng thời, cản trở nỗ lực của đối phương đạt được các mục tiêu tương tự.

Mức tối thiểu là:

Chúng ta phải phát triển các quân nhanh chóng và nhập thành đưa vua vào vị trí an toàn, nhằm mục đích đưa các quân ra các ô trung tâm, đồng thời, cản trở đối phương không đạt được, dẫn trước rõ ràng trong phát triển quân hoặc kiểm soát toàn bộ trung tâm.

Người chơi, đặc biệt là bên trắng, nên cố gắng ấn định sự kiện ngay từ đầu của ván đấu, cũng được gọi là nắm thế chủ động​​. Chủ động là một lợi thế!

Trong các bài tập khó khăn sau đây bạn không phải lúc nào cũng giành chiến thắng ngay lập tức (mặc dù đôi khi bạn có thể!). Hãy cố gắng trừng phạt đối thủ của bạn cho những sai lầm trong khai cuộc, hoặc ít nhất là làm cho nước đi tốt nhất của bạn.

Nguồn: Liên đoàn cờ Thành phố Cần Thơ.

Sửa nguồn: ĐK