BÀI 41 QUAN NIỆM CỔ ĐIỂN VỀ TRUNG TÂM

Bài 41 QUAN NIỆM CỔ ĐIỂN VỀ TRUNG TÂM * Các khai cuộc trong giai đoạn cổ điển đều nhằm vào việc xây dựng cơ cấu chốt trung tâm d4, e4 ...

Bài 41 QUAN NIỆM CỔ ĐIỂN VỀ TRUNG TÂM

* Các khai cuộc trong giai đoạn cổ điển đều nhằm vào việc xây dựng cơ cấu chốt trung tâm d4, e4 ( đối với trắng ) . Kiểm soát trung tâm d4 , e 4 với quan niệm là sử dụng sức mạnh năng động của chốt trung tâm đẩy lui quân đối phương ra xa trung tâm , tạo không gian rộng lớn để các quân cơ động hơn .

Thí du 1 : Chigorin – Steinitz / Vô địch thế giới 1892 , Gambit Evans .

1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥c4 ¥c5 4.b4 ¥xb4 5.c3 ¥a5 6.0–0 d6 7.d4 ¥g4 8.¥b5 exd4 9.cxd4 ¥d7²

Nhận xét :

- Các quân của bên Trắng phát triển tốt hơn.

- Trắng có một trung tâm chốt cơ động .

- Đen hơn một chốt .

- Yếu tố quyết định là tốc độ phát triển quân .

. Đánh giá thế cờ : Trắng có thế cờ tốt hơn .

10.¥b2 ¤ce7? 11.¥xd7+ £xd7 12.¤a3! ¤h6 13.¤c4 ¥b6 14.a4 c6 15.e5!? d5 16.¤d6+ ¢f8 17.¥a3 ¢g8 18.¦b1! ¤hf5 19.¤xf7!? ¢xf7 20.e6+ ¢xe6 21.¤e5! £c8 22.¦e1 ¢f6 23.£h5 g6 24.¥xe7+ ¢xe7 25.¤xg6+ ¢f6 26.¤xh8 ¥xd4 27.¦b3! £d7 28.¦f3 ¦xh8 29.g4 ¦g8 30.£h6+ ¦g6 31.¦xf5+ 1–0

Thí dụ 2 : Keres – Fine / Ostend 1937 , Gambit Hậu

1.¤f3 d5 2.d4 ¤f6 3.c4 e6 4.¤c3 c5 5.cxd5 ¤xd5 6.e4 ¤xc3 7.bxc3 cxd4 8.cxd4 ¥b4+ 9.¥d2 ¥xd2+ 10.£xd2 0–0 11.¥c4 ¤d7 12.0–0 b6 13.¦ad1 ¥b7 14.¦fe1 ¦c8 15.¥b3 ¤f6 16.£f4 £c7 17.£h4! ¦fd8 18.¦e3? b5 19.¦de1 a5 20.a4 b4?²

Nhận xét :

- Trắng có cặp chốt trung tâm cơ động

- Các quân đã phát triển sẳn sàng tấn công cánh Vua với sự hổ trợ của cặp chốt trung tâm .

- Đen có một chốt thông được bảo vệ ở cánh Hậu .

- Ở đây yếu tố quyết định là thế công ở trung tâm .

Đánh giá thế cờ : Trắng ưu thế .

21.d5! exd5 22.e5! ¤d7 23.¤g5 ¤f8 24.¤xh7! ¤xh7 25.¦h3 £c1 26.£xh7+ ¢f8 27.¦he3 d4 28.£h8+ ¢e7 29.£xg7 ¦f8 30.£f6+ ¢e8 31.e6! 1–0

Thí dụ 3 : Pachman – Vesely / Prague 1953 , Gambit Hậu .

1.d4 d5 2.c4 c6 3.¤c3 ¤f6 4.e3 e6 5.¤f3 ¤bd7 6.£c2 ¥d6 7.b3 0–0 8.¥e2 £e7? 9.0–0 dxc4 10.bxc4 e5 11.¦e1! ¦e8 12.¥b2 e4 13.¤d2 ¤f8²

Nhận xét :

- Thoạt nhìn có vẽ Đen ưu thế nhờ chốt e4 đè nặng áp lực lên cánh Vua của Trắng .

- Chốt e4 không thể ở lâu dài vì Trắng co nước f3 và như thế trung tâm của Trắng rất mạnh khi chốt nầy mất đi .

Đánh giá thế cờ : Trắng có thế cờ tốt hơn .

14.f3! exf3 15.¥xf3 ¤g4 16.¤f1 £g5 17.e4 ¥f4 18.¥xg4! ¥xg4 19.e5 ¥f5 20.£f2 ¥d3 21.¤e4 £h6 22.g3 ¥xf1 23.¢xf1 £h3+ 24.¢g1 ¥h6 25.¤d6 ¦e7 26.d5! cxd5 27.cxd5 ¦c7 28.¦ad1 ¥g5 29.¦e2 h5 30.¦f1! £d7 31.h4 ¥h6 32.£f3 g6 33.£b3! ¤h7 34.¤xf7 ¥g7 35.d6 1–0

- Với cơ cấu chốt của thí dụ 1 , 2 , 3 . Euwe gọi là “Trung tâm tuyệt đối” .

- Cặp chốt trung tâm e4 , d4 rất cơ động nhưng có thể bị suy yếu nếu bị áp lực mạnh trên cột mở vì thế việc tiến chốt phải được chuẩn bị kỹ lưỡng .

* Có những ván cờ kế hoạch tiến chốt rất khó thực hiện nhưng ưu thế chốt ở trung tâm sẽ hạn chế sự cơ động của quân đối phương vì phải luôn ngăn ngừa mối đe dọa đột phá chốt . Với cơ cấu chốt trung tâm mạnh sẽ có nhiều kế hoạch chơi rất đa dạng .

Thí dụ : Kotov – Eliskases / 1952 , Gambit Hậu .

1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤c3 ¤f6 4.¥g5 ¤bd7 5.e3 c6 6.£c2 £a5 7.cxd5 ¤xd5 8.e4 ¤xc3 9.¥d2 e5 [9...£a4!] 10.bxc3 exd4 11.cxd4 ¥b4 12.¦b1! ¥xd2+ 13.£xd2 £xd2+ 14.¢xd2²

Nhận xét :

- Trắng có hai chốt trung tâm nhưng khó đột phá và cuộc tấn công ở cánh cũng không.

- Quân Hậu đã trao đổi , Vua Trắng sẽ nhập trung tâm , cuộc tấn công vào Vua không còn nữa.

Đánh giá thế cờ : Trắng có thế cờ tốt hơn .

¤b6 15.¥d3 ¥e6 16.a4 0–0–0 17.¤e2 ¤xa4 18.¦a1 ¤b2 19.¦xa7 ¢b8 20.¦ha1 ¥c4! 21.¥xc4 ¤xc4+ 22.¢d3 ¤b6 23.g4! ¢c7 24.f4 ¦d7 25.¦7a5 ¦hd8 26.¦g5! f6 27.¦ga5 ¤c8! 28.f5? g5! 29.h4 h6 30.hxg5 hxg5 31.¦h1 ¤d6 32.¦h6 ¦e7! 33.¤c3 ¦de8! 34.e5! fxe5 35.¤d5+! cxd5 36.¦c5+ ¢b8 37.¦xd6 exd4 38.¦cxd5! ¦e3+ 39.¢c4! ¦c8+ 40.¢xd4 ¦g3 41.f6 ¦xg4+ 42.¢e5 ¦f4 43.¦d8! ¦xd8 44.¦xd8+ ¢c7 45.¦g8 ¢d7 46.¦g7+ ¢e8 47.¦xb7! ¦f2 48.¢e6 ¦e2+ 49.¢f5 g4 50.¢g6 ¦f2 51.f7+ ¢f8 52.¦b8+ ¢e7 53.¦e8+ 1–0

* “Trung tâm tuyệt đối” ( theo Euwe ) , không phải là một lợi thế mà có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến . Ở nhiều khai cuộc hiện đại Đen nhường cho Trắng đạt được trung tâm tuyệt đối rồi đột phá , gây suy yếu trung tâm nầy với thế công từ hai cánh , phòng thủ Grunfeld dựa vào quan điểm nầy , phát huy sức mạnh của cặp Tượng nhất là Tượng g7 kết hợp với nước đột phá c5.

Thí dụ : Sliwa – Pachman / Moscow 1956 , phòng thủ Grunfeld .

1.d4 ¤f6 2.c4 g6 3.¤c3 d5 4.cxd5 ¤xd5 5.e4 ¤xc3 6.bxc3 ¥g7 7.¥c4 0–0 8.¤e2 ¤c6 9.0–0 b6 10.¦b1? ¥b7=

Nhận xét :

- Trắng có cơ cấu chốt trung tâm

- Đen triển khai hai Tượng nách để gây áp lực lên cơ cấu chốt nầy .

Đánh giá thế cờ : Hai bên ngang nhau .

11.¥a3? ¤a5 12.¥d3 £d7 13.f4? c5 14.dxc5 ¦fd8 15.¥c2 £c7 16.£e1 ¤c4 17.cxb6 axb6 18.¥c1 ¤a3! 19.¥xa3 ¦xa3 20.e5 ¦xa2 21.¥b3 ¦ad2 22.¦f2 e6 23.¦d1 ¦xd1 24.¥xd1 g5! 25.fxg5 £xe5 26.h4 £e3 27.£f1 ¦d2 28.¢h1 ¦xd1 0–1

* Phương pháp khác chống lại trung tâm chốt bằng cách gây áp lực bằng các quân , lôi kéo đối phương đẩy chốt sớm rồi dùng chốt của mình đổi với chốt của đối phương . Phòng thủ Alekhine dựa trên quan điểm của phương pháp nầy . Sau đây chúng ta xem việc sử dụng phương pháp trên trong phòng thủ Grunfeld.

Thí dụ : Euwe – Reshevsky / Giải Avrg , Phòng thủ Grunfeld

1.d4 ¤f6 2.c4 g6 3.f3 d5 4.cxd5 ¤xd5 5.e4 ¤b6 6.¤c3 ¥g7 7.¥e3 0–0=

Nhận xét :

- Trắng có cơ cấu chốt trung tâm.

- Đen đang gây áp lực lên chốt d4.

- Vua Trắng chưa vào vị trí an toàn.

Đánh giá thế cờ : Hai bên ngang nhau .

8.f4!? ¤c6! 9.d5 ¤b8 10.¤f3? c6 11.£b3 cxd5 12.¤xd5 ¤xd5 13.exd5 ¤d7 14.¥e2 £a5+! 15.¥d2 £b6! 16.¥c3 ¥xc3+ 17.bxc3 £e3 18.c4 £xf4 19.0–0 £c7 20.¢h1 ¤f6 21.£e3 ¥g4 22.£h6 ¥xf3 23.¦xf3 b5! 24.cxb5 £e5 25.¦e1 ¤xd5 26.¦h3 £g7 27.£d2 e6 28.¦d3 ¦ab8 29.a4 ¤b6 30.£b4 ¦bc8 31.a5 ¤d5 32.£b3 ¦c5 33.¥f3 ¦b8 34.¥xd5 ¦cxb5! 35.£a2 exd5 36.¦xd5 £c3 37.¦f1 ¦b2 38.£a4 ¦b1 39.¦dd1 ¦xd1 40.¦xd1 a6 41.h3 ¦b5 42.¦a1 ¢g7 43.£a2 £b2 44.£a4 ¦g5 45.¦a2 £c3 46.¦a1 h5 47.£a2 ¦f5 48.¢h2 g5 49.£a4 ¦f4 50.£a2 g4 51.hxg4 £e5 52.g3 ¦e4 53.£b1 ¦e2+ 54.¢h3 hxg4+ 55.¢h4 ¦h2+ 56.¢xg4 £e2+ 0–1

Kết luận : Các nguyên tắc cơ bản với thế cờ có trung tâm cổ điển .

- Bên có trung tâm chốt :

1. Bố trí quân để chúng bảo vệ chốt trung tâm đồng thời yểm trợ cho việc tiến chốt .

2. Ep buộc quân đối phương vào những vị trí bất lợi .

3. Tiến chốt đúng lúc , tạo các mối đe dọa chiến thuật ở hai cánh đồng thời với việc đột phá trung tâm.

- Bên chống lại chốt trung tâm

1. Bố trí các quân sao cho các chốt đối phương bị hạn chế hoạt động .

2. Gây sức ép lên các chốt , buộc quân đối phương phòng thủ thụ động .

3. Gây suy yếu trung tâm chốt của đối phương bằng cách ép một chốt phải tiến chốt để ngăn chặn chốt còn lại .

4. Loại trừ một hoặc hai chốt trung tâm với việc đột phá c5 , e5 .

Tóm lại :

Trung tâm chốt cổ điển mạnh khi được các quân bảo vệ hữu hiệu và có nhiều khả năng cơ động . Chốt trung tâm yếu nếu bị hạn chế hoạt động hoặc bị ngăn chặn.

TEST YOUR IQ MASTER