BÀI 35 CHỐT LẠC HẬU

BÀI 35 CHỐT LẠC HẬU - Định nghĩa : Chốt lạc Hậu là chốt bị bỏ lại phía sau bởi các chốt bên cạnh và không còn chốt bảo vệ nữa . T...

BÀI 35 CHỐT LẠC HẬU

- Định nghĩa :

Chốt lạc Hậu là chốt bị bỏ lại phía sau bởi các chốt bên cạnh và không còn chốt bảo vệ nữa .

Thí dụ : ( Hình ) Quan sát :

- Chốt b6 ,g4 được gọi là chốt lạc Hậu .

- Ở tàn cuộc chốt lạc Hậu là một thất lợi khi chúng bị cản không tiến lên được .

- Chốt lạc Hậu khó bị mất vì một cuộc tấn công trược diện.

· Tạo chốt cô lập cho đối phương rồi khai thác thế yếu kém của con chốt nầy.

Thí dụ : Smyslov – Denker

1.e4 c5 2.¤c3 ¤c6 3.g3 g6 4.¥g2 ¥g7 5.d3 e6 6.¥e3 ¤d4? 7.¤ce2 d6 8.c3 ¤c6 9.d4 cxd4 10.¤xd4! ¤xd4 11.¥xd4 e5? [11...¤f6!] 12.¥e3 ¤e7 13.¤e2 0–0 14.0–0 ¥e6 15.£d2! £c7 [15...d5 16.¥c5!] 16.¦fc1! f5? 17.c4 fxe4 18.¤c3! ¤f5 19.¤xe4 ¤xe3 20.£xe3 h6 21.¦d1! ¦fd8 22.¦ac1 ¦ac8 23.b3 b6 24.¤c3! £e7 25.¥d5 ¢h7 26.¥xe6 £xe6

Nhận xét :

- Bên Đen có chốt lạc Hậu ở d6 rất yếu.

- ¥g7 của bên Đen là một con Tượng dỡ.

- Mã Trắng kiểm soát chặc đường tiến của chốt d6.

- ¦d1 của bên trắng đang kiểm soát cột nữa mở d và đè nặng áp lực lên chốt d6 .

Đánh giá thế cờ : Bên Trắng ưu thế

27.¦d3 ¦c7 28.¦cd1 ¦f7 29.¤e4 ¥f8 30.¦d5 £g4 31.¦1d3 ¥e7 32.¤xd6 ¥xd6 33.¦xd6 ¦df8 34.£xe5 ¦xf2 35.¦d7+ ¦2f7 36.¦xf7+ ¦xf7 37.¦d8! ¦g7 38.£e8 g5 39.£h8+ ¢g6 40.¦d6+ ¢f7 41.£xh6 £f5 42.¦d1! £c5+ 43.¢g2 £e7 44.¦f1+ ¢g8 45.£f6 £e8 46.£f5 g4 47.¦f2 £e7 48.£d3 ¦g5 49.¦e2 £f8 50.£e4 ¦g7 51.£d5+ £f7 52.¦e6! 1–0

· Thông thường khai thác chốt lạc Hậu một cách gián tiếp bằng cách đưa các quân bảo vệ chốt nầy vào những vị trí thụ động .

Thí dụ : Antoshin – Geller , năm 1955.

Nhận xét :

- Bên Đen có chốt c6 lạc Hậu rất yếu, buộc các quân nặng phải bảo vệ chốt nầy, kéo theo các quân nặng nầy sẽ thụ động.

- Các quân nặng của bên trắng có không gian rộng lớn để hoạt động ( 5 hàng so với 2 hàng).

- Bên Trắng có thể chọn thời gian tấn công chốt c6 và quân Đen không thể rời xa chốt nầy .

Đánh giá thế cờ : Bên Trắng ưu thế .

29.£b4 ¢f7 30.a5! £e7 31.£b3 £d6 32.£b7+? [32.a6!] 32...£c7 33.a6? ¢e6? [33...£xb7 34.axb7 ¦b8²] 34.¦b1 ¢d7 35.£b3 f5 36.¢f1 h5 37.¢g1 ¦h8 38.£b4 ¦c8 39.£b2 ¦h8 40.£b7 ¦c8 41.£b3 ¦a8 42.¢h2! ¦c8 43.¢h3 £a5 44.£d3? [44.£b7+ £c7 45.¢h4+-] 44...£a2 45.f3 ¦c7 46.¢h2 £f2 47.¦f1 £b2 48.¦e1 h4! 49.£f1 h3? [49...hxg3+ 50.¢xg3 £a3=] 50.¢xh3 £b5 51.g4 ¦c8 52.gxf5 gxf5 53.¢g3 ¦g8+ 54.¢f2 £b8 55.f4 £b2+ 56.¦e2 £b5 57.£h1 ¦g7 58.£h5 ¢c7 59.¦c2 £xa6 60.£xf5 ¦d7 61.£e5+ ¦d6 62.£e7+ ¦d7 63.£c5 ¦d6 64.¦b2 £a4 65.g4 £a1 66.£b4 ¦d8 67.£b7+ ¢d6 68.¦c2 £a4 69.£h7 ¦h8 70.£g6+ ¢d7 71.¢g3 ¦e8 72.£f5+ ¢d6 73.¢f3 ¦e4 74.£f8+ ¦e7 75.¦c1 ¢d7 76.¦b1 ¦e8 77.£f5+ ¦e6 78.g5 £a6 79.£f7+ ¢d6 80.£f8+ ¦e7 81.£b8+ 1–0

· Kế hoạch chiến lược được vạch ra dựa vào sự yếu kém của chốt lạc Hậu . Sử dụng các đòn chiến thuật để ngăn cản đối phương phá bỏ chốt yếu kém nầy.

Thí dụ : Fischer – Barczay , Ván cờ Tây Ban Nha .

1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6 5.0–0 ¥e7 6.¦e1 b5 7.¥b3 d6 8.c3 0–0 9.h3 ¤b8 10.d4 ¤bd7 11.¤h4 exd4 12.cxd4 ¤b6 13.¤f3! d5? [13...c5!] 14.e5 ¤e4 15.¤bd2 ¤xd2 16.¥xd2 ¥f5 17.¥c2! ¥xc2 18.£xc2 ¦c8

Nhận xét :

- Chốt e5 của bên Trắng đè nặng áp lực lên cánh Vua Đen và sẵn sàng tiến xuống mở cột e cho Xe .

- Chốt c7 lạc Hậu là một yếu kém về chiến lược bên Đen luôn luôn tìm cách phá bỏ nó đi .

Đánh giá thế cờ : Bên Trắng ưu thế .

19.b3! Ngăn ¤c4 che điểm yếu 19...¤d7 [19...c5 20.dxc5 ¥xc5 21.£d3 h6 22.¥a5!±] 20.e6! fxe6 21.¦xe6 c5? 22.¥a5! £xa5 23.¦xe7 £d8 24.¤g5 1–0

· Chốt lạc Hậu có thể khai thác gián tiếp bằng cách đưa Mã vào ô cản kiểm soát rất nhiều ô trên bàn cờ .

Thí dụ : Nimzowitsch - năm 1921 , Phòng thủ Nimzowitsch.

1.e4 ¤c6 2.d4 d5 3.e5 f6 4.¥b5 ¥f5 5.¤f3 £d7 6.c4 ¥xb1 7.¦xb1 0–0–0 8.cxd5 £xd5 9.¥xc6 £xc6 10.0–0 e6 11.¥e3 ¤e7 12.£e2 ¤d5 13.¦fc1 £d7 14.¦c4 ¢b8 15.£d2 ¦c8 16.¤e1 ¥e7 17.¤d3 ¦hd8 18.£c2 f5

Nhận xét :

- Chốt lạc Hậu d4 yếu của bên Trắng đã bị cản con Mã mạnh ở d5 . Con Mã nầy hổ trợ các chốt tiến lên và phòng thủ cánh Hậu .

- Cả hai bên nhập thánh khác phía và đang chuẩn bị đột phá chốt .

- Tượng Đen mạnh hổ trợ cho các chốt tiến lên còn Tượng bên Trắng dỡ thì rất thụ động .

Đánh giá thế cờ : Bên Đen ưu thế .

19.¦c1? g5 20.¤c5 ¥xc5 21.¦xc5 ¦g8 22.£e2 h5! 23.¥d2 [23.£xh5 g4µ] 23...h4 24.a4 g4 25.a5 a6 26.b4 c6 27.¦b1 £f7 28.¦b3 f4 29.£e4 f3! 30.¦c1 fxg2 31.¢xg2 ¦cf8 32.¦f1 g3! 33.hxg3 hxg3 34.f4 ¤e7 35.¥e1 ¤f5 36.¦h1 ¦g4 37.¥xg3 £g6 38.£e1 ¤xg3! 39.¦xg3 ¦fxf4 40.¦hh3 ¦xd4 41.£f2 ¦xg3+ 42.¦xg3 £e4+ 43.¢h2 £xe5 44.¢g2 £d5+ 0–1

· Việc khai thác sự yếu kém của chốt lạc Hậu vấn đề ưu thế không gian là một yếu tố quan trọng .

Thí dụ 1 :

- Bên Đen thiếu không gian nên rất khó bảo vệ chốt e 7.

- Bên Trắng có thể chồng quân nặng lên cột e , đè áp lực lên e7.

Thí dụ 2 :

- Chốt lạc Hậu trở nên mạnh vì nó gò ép vị trí bên Trắng đồng thời có thể tạo một chốt thông tiến xa với nước e3.

· Nhiều trường hợp người ta khai thác ưu thế không gian chống lại chốt lạc Hậu là : Khi đã trói buộc quân đối phương vào những vị trí thụ động , chọn thời gian thích hợp để đổi chốt lạc Hậu và các quân cơ động sẽ xâm nhập vào vị trí của đối phương làm cho chốt vừa được chốt lạc Hậu bảo vệ suy yếu đi.

Thí dụ :

Nhận xét :

- Bên Đen có chốt lạc Hậu d6 yếu làm cho các quân phải phòng thủ thụ động.

- Bên Trắng có một ưu thế không gian rộng trước mặt chốt.

Đánh giá thế cờ : Bên Trắng ưu thế .

1.¦d5 £c7 2.£d2 ¦b6 3.e5! dxe5 4.¦d8+ ¢h7 5.¦d7 £c6 6.£d3+ 1–0

Tóm lại :

Một chốt lạc Hậu chỉ có thể chấp nhận được nếu chúng ta hội đủ hai điều kiện:

1. Quân chốt lạc Hậu phải được bảo vệ giản dị và kinh tế nhất .

2. Quân hình bên chốt lạc Hậu phải kiểm soát được một cách hữu hiệu ô ngay trước chốt đó .

Thí dụ : Smyslov – Suetin , Năm 1952 , Khai cuộc Anh.

1.c4 e6 2.g3 d5 3.¥g2 ¤f6 4.¤f3 dxc4 5.£a4+ ¥d7 6.£xc4 ¥c6 7.£c2 ¤bd7 8.0–0 e5 9.¤c3 ¥c5 10.d3 0–0 11.e4

Nhận xét :

- Bên Trắng có chốt lạc Hậu d3 , có thể được vì chốt e 4 kiểm soát 2 ô quan trọng là d5,f5 .

- Bên Trắng đủ sức kiểm soát ô d4 và có thể hoạt động cả 2 cánh cột c và cột f.

Đánh giá thế cờ : Bên trắng có thế cờ tốt hơn .

11...¦e8 12.¥e3 £e7 13.¦ac1 ¦ad8 14.¤h4 £f8 15.¤f5 ¥b6 16.a3 ¤g4 17.¥xb6 ¤xb6 18.h3 ¤f6 19.f4 exf4 20.gxf4 g6 21.¤g3 £c5+? 22.¢h2 ¢g7 23.b4 £d4 24.¦f3 a6 25.¤ce2 £d7 26.£b2! £e7 27.¤d4 ¢g8 28.¤xc6 bxc6 29.¦xc6 ¦d6 30.¦c2 ¦d7 31.¥f1 h5 32.¦g2 ¢h7 33.e5 ¤fd5 34.¤e4 £h4 35.£f2 £xf2 36.¦gxf2 ¢g7 37.d4 ¦a8 38.¤c5 ¦dd8 39.f5 g5 40.f6+ ¢h6 41.¤xa6 c6 42.¦c2 ¦ac8 43.¤c5 ¤f4 44.¦d2 ¤d7 45.¤e4 ¤f8 46.h4 ¤8e6 47.¤xg5 ¤xg5 48.¦xf4 ¤e6 49.¦e4 ¦a8 50.¦d3 ¦a7 51.¥h3 ¤c7 52.e6 fxe6 53.¥xe6 ¤b5 54.f7 ¦f8 55.¦g3 ¦xa3 56.¦g8 ¦aa8 57.¥f5 ¤c7 58.¦e7 ¤d5 59.¦e6+ 1–0

TEST YOUR IQ MASTER