2. Tấn công vào trung tâm với nước e3-e4 Kế hoạch này của Trắng có hai biến trận chính. Biến thứ nhất là chiếm lĩnh trung tâm bằng nước f...
2. Tấn công vào trung tâm với nước e3-e4
Kế hoạch này của Trắng có hai biến trận chính. Biến thứ nhất là chiếm lĩnh trung tâm bằng nước f2-f3 rồi mới đi e3-e4. Biến thứ hai là di chuyển e3-e4, mà không cần nước chuẩn bị f2-f3, thường tạo thế cờ mở.
Những đặc điểm của biến trận đầu tiên được thể hiện trong ván cờ sau.
Gambit-Hậu
BOTVINNIK - LARSEN [D36]
(Nordvejk, 1965)
1.c4 e6 2.¤c3 d5 3.d4 ¤f6 4.cxd5 exd5 5.¥g5 c6 6.e3 ¥e7 7.£c2 0–0 8.¥d3 ¤bd7 9.¤ge2
Việc phát triển con Mã như thế này chuẩn bị cho việc di chuyển Chốt f và khả năng đi e3-e4 tạo lập một trung tâm vững mạnh.
9...h6?!
Không chính xác. Bên Đen không những tự làm yếu cánh Vua mà còn đuổi Tượng của đối phương về một vị trí thuận lợi hơn.
10.¥h4 ¦e8 11.f3 c5 12.0–0 a6 13.¦ad1 b5 14.¥f2 c4?
Sai lầm chủ yếu. Đến đây thì không tránh khỏi bước tiến e3-e4-e5, qua đó bên Đen sẽ mất uy lực trung tâm.
15.¥f5 ¤b6 16.¤g3 ¥f8 17.a3 ¥b7 18.e4 g6 19.¥h3 a5
Các quân của Trắng đã vào các vị trí cần thiết để mở cuộc tấn công nên không cần phải dấn thân vào những tình huống phức tạp như 20.¤xb5 dxe.
20.e5 b4 21.¤ce2
Chỉ cần đi như vậy. Nếu chơi 21.axb4 axb4, bên Đen sẽ nắm cột “a”.
21...¤h7 22.f4 ¥c6 23.¦a1 ¥a4 24.£b1 f5 25.axb4!
Tình huống này, việc đánh đối ngay cột “a” lại có lợi cho Trắng.
25...axb4 26.¤xf5! gxf5 27.¥xf5 £e7 28.¤g3 ¥d7 29.¥xd7 ¤xd7 30.£g6+ £g7 31.£c6 ¦xa1 32.¦xa1
Nước 32.£xd5+ kém hơn vì 32...£f7, quân Đen hồi phục sinh khí.
32...£f7 33.¦a7 ¤xe5 34.dxe5 £e6 35.£xe6+ ¦xe6 36.¤f5
Trắng thắng.
Thực tiễn thi đấu cho thấy kế hoạch mà Botvinnik đề xướng rất khó chịu cho Đen. Để tránh thế trận này, Đen buộc lựa chọn những nước đi làm cho Trắng khó đưa Mã gl lên e2. Thí dụ như ván Botvinnik-Petrossian (Moskva, 1963), Gambit-Hậu diễn biến với 1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤c3 ¥e7!? Nhằm ép bên Trắng thấy cần thiết chơi 4.¤f3 Chuyến sang biến trận thứ hai của kế hoạch tấn công vào trung tâm. Việc dịch chuyển e3-e4 nhằm mở cột “e” thường được thực hiện với con Mã ở vị trí f3. Kế hoạch này hợp lý khi Đen khai triển chậm, không bao vây được Chốt d4. Trắng có thế tổ chức thành công việc tấn công vào Vua Đen.
Gây áp lực vào trung tâm với e3-e4 có thể kết hơp với cuộc tấn công bằng thiếu số Chốt khi bên Đen thực hiện nước b7-b5.
Gambit-Hậu
KARPOV - SPASSKY [D58]
(Ván thi đấu thứ 11 Leningrad, 1974)
1.d4 ¤f6 2.c4 e6 3.¤f3 d5 4.¤c3 ¥e7 5.¥g5 h6 6.¥h4 0–0 7.e3 b6 8.¥e2 ¥b7
Hai bên triển khai biến trận Tartakover- Makogonov-Bondarevsky. Cấu trúc Carlsbad có thể hình thành sau nước đi đáng khen ngợi của Trắng sau đây:
9.¥xf6! ¥xf6 10.cxd5 exd5 11.0–0 £d6 12.¦c1 a6 13.a3 ¤d7 14.b4 b5 15.¤e1
Theo Botvinnik, nước 15.¤d2chính xác hơn để sau đó chuyển sang ¤b3 ngăn cản nước a6-a5.
15...c6 16.¤d3 ¤b6?
Đến đây thì Đen nên chơi 16...a5làm cho Trắng có Chốt b4 yếu cũng như mở cột “a” ra. Sau đó, chuyển Mã lên c4 thì Đen có thế cờ hoàn toàn tốt.
17.a4
17…¥d8?
Lại một sai lầm. Biến tốt hơn là 17...¤c4 18.¤c5 ¦ab8 với khả năng phòng thủ thành công. Nay thì bên Trắng không cần c'huần bị nhiều lắm cũng gây được áp lực vào trung tâm khi mà Chốt d4 không bị Tượng đối phương uy hiếp.
18.¤c5 ¥c8 19.a5 ¥c7 20.g3 ¤c4 21.e4 ¥h3 22.¦e1 dxe4 23.¤3xe4 £g6 24.¥h5 £h7 25.£f3 f5.
Đến đây thì các quân của Đen đều bị phân cắt. Bên Trắng dễ dàng giành ưu thế quyết định. Nước cờ 25...£f5 ngoan cường hơn.
26.¤c3 g6 27.£xc6 gxh5 28.¤d5 f4 29.¦e7 £f5 30.¦xc7 ¦ae8 31.£xh6 ¦f7 32.¦xf7 ¢xf7 33.£xf4 ¦e2 34.£c7+ ¢f8 35.¤f4
Bên Đen đầu hàng
Bây giờ chúng ta hãy xem qua kế hoạch chiếm đánh trung tâm được đại kiện tướng Mỹ F.Marshall đưa vào thực tiễn thi đấu.
Gambit-Hậu
TAHL - VAGANIAN [D36]
(Moskva, 1975)
1.¤f3 d5 2.d4 ¤f6 3.c4 c6 4.¤c3 e6 5.¥g5 ¤bd7 6.cxd5 exd5 7.e3 ¥e7 8.¥d3 0–0 9.£c2 ¦e8 10.0–0 ¤f8 11.¦ae1
Nước đi này khởi đầu cho một kế hoạch được gặp lần đầu tiên trong ván Marshall- Rubinstein (Moskva, 1925)
11...¤e4 12.¥xe7 £xe7 13.¥xe4 dxe4 14.¤d2
Bây giờ mới rõ ý đồ kế hoạch của Trắng: làm cho nước f7-f5 trở nên yếu kém (14...¥f5không hay vì 15.f3) đồng thời mở trung tâm với một lối chơi tích cực.
14...f5 15.f3 exf3 16.¤xf3 ¥e6 17.e4 fxe4 18.¦xe4 ¦ad8. Xem hình.
Một thế cờ nổi tiếng. Trong ván cờ đã nêu trước, tiếp diễn như sau: 19.¦e5 h6 20.¤e4 £b4 21.a3 £c4 22.£f2, bên Trắng có thế cờ tốt. Đối với bên Đen, Bogoliubov cho rằng mạnh hơn nên chơi 20...£c7 và ¥e6-d5.
19.¦fe1h6 20.¦e5 £f7 21.£e4 ¦d6?
Một nước cờ mạo hiểm. Phương án giàu hy vọng hơn là 21...¥d5 22.¤xd5 ¦xe5 23.¤f6+!? £xf6 24.dxe5 với ưu thế nhỏ cho Trắng. Sau nước đi trong ván trên, bên Trắng có thế cờ tốt.
22.£e3 ¤d7 23.¦a5 ¤f6 24.£f4 ¦ed8 25.¦xa7 £d7 26.¤a4 ¤d5 27.£g3 £c7 28.¤c5 ¥c8 29.¤e5 ¦f6
Nước 29...£b6? yếu kém vì 30.¤c4! £xa7 31.¤xd6 £xa2 32.¤e8! với đòn tiến công quyết định (theo M.Tahl)
30.¤e4 ¦f4 31.¤g6 £b6 32.¤xf4 £xa7 33.¤xd5?
Bên Trắng duy trì ưu thế với tiếp diễn 33.¤h5! £xd4+ 34.¢h1 ¢h8 35.¤ef6 g5 36.¤xd5 hoặc 34...¦d7 35.¤d6. Bây giờ thì chỉ còn cơ hội cân bằng.
33...£xd4+ 34.£e3
COMMENTS