BÀI 14 ƯU THẾ CẶP TƯỢNG

Bài 14. ƯU THẾ CẶP TƯỢNG · Tượng kiểm soát các ô cùng màu nên các ô khác màu sẽ suy yếu. Nếu có cặp Tượng thì các ô sẽ không còn suy ...

Bài 14.

ƯU THẾ CẶP TƯỢNG

· Tượng kiểm soát các ô cùng màu nên các ô khác màu sẽ suy yếu. Nếu có cặp Tượng thì các ô sẽ không còn suy yếu nữa. Vì thế trong những thế cờ thoáng sức mạnh của cặp Tượng sẽ phát huy hết tác dụng và nó là yếu tố hết sức quan trọng.

Thí dụ 1: Botvinnik - Euwe 1948 Gambit-Hậu

1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤f3 ¤f6 4.¤c3 c6 5.e3 ¤bd7 6.¥d3 ¥b4 7.a3 ¥a5 8.£c2 £e7 9.¥d2 dc4 10.¥c4 e5 11.0-0 0-0 12.¦ae1 [12.¥a2!]¥c7 13.¤e4 ¤e4 14.£e4 a5? 15.¥a2 ¤f6 16.£h4 e4 17.¤e5 ¥e5? 18.de5 £e5 19.¥c3 £e7 20.f3! ¤d5 [20...ef3 21.¥b1! h6 22.¦f3 ¤d5 23.¦g3!] 21.£e7 ¤e7 22.fe4

Nhận xét:

- Trắng có 2 Tượng mạnh, bù lại chốt chồng e yếu.

- Chốt a5 của Đen yếu.

Đánh giá thế cờ: Trắng ưu thế.

22...b6? 23.¦d1 ¤g6 24.¦d6 ¥a6 25.¦f2 ¥b5 26.e5 ¤e7 27.e4! c5 28.e6 f6 29.¦b6 ¥c6 30.¦c6 ¤c6 31.e7 ¦f7 32.¥d5 1-0

· Sử dụng cặp Tượng để đơn giản thế cờ.

Thí dụ : Baroza – Pachman , năm 1954 , phòng thủ Sicilian

1.¤f3 c5 2.g3 ¤c6 3.d4 cxd4 4.¤xd4 g6 5.¥g2 ¥g7 6.¤b3 d6 7.¤c3 ¤f6 8.0–0 0–0 9.e4 ¥d7 10.¤d5 ¤xd5 11.exd5 ¤e5 12.¤d4 £b6 13.c3 ¦ac8 14.h3 £c5! 15.£e2 ¦fe8 16.¦d1 ¤c4 17.¥e3? [17.b3! ¤b6 18.¥b2 ¤xd5 19.c4=] 17...¤xe3 18.£xe3 £b6! 19.£d2 ¦c4

Nhận xét :

- Bên Đen có 2 Tượng và quân Xe kiểm soát cột c rất quan trọng.

- Bên Trắng có 1 Mã mạnh ở d4 nhưng đang bị phá ngầm vị trí .

Đánh giá thế cờ : Bên Đen ưu thế

20.b3 ¦c7 21.¦ac1 a5! 22.c4 a4 23.¦b1 ¦a8! 24.¥f1 axb3 25.axb3 ¦cc8 26.£e3 ¦a2! 27.¤f5 £xe3 28.¤xe3 h5 29.¦d3 b5 30.cxb5 ¥xb5 31.¦dd1 ¦b8! 32.¤c4 ¥c3! 33.¦bc1 ¥b4 34.¦a1 ¦ba8 35.¦xa2 ¦xa2 36.¦b1 ¥a6! 37.¦b2 ¦a1 38.¦c2 ¥b7 39.¤e3 ¥c5! Đen đã thực hiện được kế hoạch : lôi cuốn các quân Trắng vào vị trí thụ động rồi trao đổi Tượng chuyển sang ưu thế 40.¦d2 ¥xe3 41.fxe3 ¥a6 42.¦f2 ¢g7 43.¢g2 ¦xf1 44.¦xf1 ¥xf1+ 45.¢xf1 ¢f6 46.¢e2 ¢e5 47.¢d3 ¢xd5 48.b4 ¢c6 49.¢c4 d5+ 50.¢d4 ¢d6 0–1

· Khi có cặp Tượng thì luôn luôn phải mở thoáng thế cờ ra

Thí dụ : Pachman - Kotov 1966

Nhận xét:

- Mã Đen ở d4 ngăn cản tính cơ động của ¥e3.

- Trắng tìm cách mở cánh Hậu ra vì đây là kế hoạch hay nhất để khai thác cặp Tượng.

- Đánh giá thế cờ: Trắng ưu thế.

- 18.£a5 ¦ff8! 19.c5! b6 20.cb6 cb6 21.£a6 £b5 22.£b5 ¤b5 23.¦c1 ¦c8 24.¦c6 ¦c6 25.dc6 ¢f7 26.a4 ¤c7 27.a5 ba5 28.¥a7 d5 29.¥b6 de4 30.fe4 ¢e6 31.¥c7 ¦c8 32.¥a5 ¦c6 33.¥c3 ¦c4 34.¦e1 1-0

· Biến đổi quân trong Tây Ban Nha trắng cho đen cặp Tượng nhằm đạt được cơ cấu chốt hay hơn, Đen phải đề ra một kế hoạch linh hoạt trước khi Trắng đơn giản hóa thành một tàn cuộc ưu thế.

Thí dụ : Dilokstein - Unzicker 1958 KC Tây Ban Nha

1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6 5.0-0 ¤e4 6.£e2 ¤c5 7.¥c6 dc6 8.d4 ¤e6 9.de5 ¤d4 10.¤d4 £d4 11.h3 ¥e6 12.¦d1 £c4 13.¦d3 ¥e7 14.b3 £h4 15.¤d2 0-0 16.¤f3 £h5

Nhận xét:

- Tượng trắng bị hạn chế bởi chốt e5.

- Mã trắng không có điểm mạnh để đứng.

- Chốt b3 của trắng giúp Đen loại chốt chồng bằng nước c4.

Đánh giá thế cờ: Đen ưu thế.

17.¥f4 c5 18.£e3 h6 19.¦ad1 £g6 20.¤e1 ¥f5 21.¦3d2 £c6 22.£g3 ¦ad8 23.¢h2 ¦xd2 24.¦xd2 ¦d8 25.¦xd8+ ¥xd8 26.¤d3 ¢h7 27.£e3 ¥e7 28.g4 ¥e6? [28...¥c8!] 29.¥g3! c4 30.¤f4! cxb3 31.£d3+ ¢g8 32.axb3 ¥c8 33.¤d5 ¥f8 34.¥h4 b5! Ngăn cản trao đổi Tượng f8 35.c4? [35.£e4!] 35...¥b7 36.f4 bxc4 37.bxc4 £c5 38.¥g3 a5 39.f5 ¥a6 40.¤e3 £a3 41.£xa3 ¥xa3 Đen thắng cờ tàn .

· Khai thác ưu thế không gian với cặp Tượng

Thí dụ 4: Unzicker - Ponar , năm 1964

Nhận xét:

- Chốt trắng e5 đè nặng áp lực lên cánh Vua đen.

- ¤e4 sẽ bị trao đổi và các quân nặng cũng sẽ trao đổi trên cột d.

- Bên trắng sẽ tìm cách mở thoáng thế cờ ra vì có 2 Tượng.

Đánh giá thế cờ: Trắng ưu thế.

19.c4! ¤xe4 20.£xe4 ¤c7 21.b4 £d4 22.¥e3 £xe4 23.¥xe4 f5 24.exf6 ¥xf6 25.¦ad1 ¤e8 26.¥c5 a6 27.¥b6 ¦d6 28.¥f3! ¢f7 29.g4 ¥e7 30.¥e2 ¤f6 31.¥c7 ¦xd1 32.¦xd1 ¦c8 33.¥b6 ¢e8 34.g5 ¤d7 35.¥d4 g6 36.c5! ¦d8 37.¥c3 ¤f8 38.¦e1! ¢f7 39.¥c4 a5 40.bxa5 ¥xc5 41.¦b1 ¦d7 42.a4 ¢e8 43.¢g3 ¢d8 44.a6 bxa6 45.¦b8+ ¢e7 46.¥f6+ ¢f7 47.¥xa6 ¥e7 48.¥c3 ¦d1 49.¦b7 ¤d7 50.¥e2 ¦d5 51.¢f3 ¤c5 52.¦a7 ¦d7 53.¦xd7 ¤xd7 54.a5 ¥c5 55.¥c4 ¢e7 56.h4 ¢d6 57.a6 ¥a7 58.¥b4+ c5 59.¥c3 ¤b6 60.¥e5+ ¢e7 61.¥d3 ¤d5 62.h5 ¢f7 63.hxg6+ hxg6 64.¥d6 ¤b4 65.¢e2 ¤c6 66.¢d2 ¢e8 67.¥xg6+ ¢d7 68.¥e4 ¢xd6 69.¥xc6 ¢e7 70.¥e4 ¥b8 71.¢c3 ¢d6 72.¢c4 ¥a7 73.¢b5 ¢d7 74.g6 ¢e7 75.¢c6 1-0

· Khi đang thất thế có thể sử dụng cặp Tượng để cân bằng cờ

Thí dụ : Pachman – Praegue , năm 1946

Nhận xét :

- Đen không có điểm mạnh .

- Trắng dọa e5 sau khi ¤e2,¦e1, h3,f4

Đánh giá thế cờ : Bên Trắng hơi ưu .

20...a5! 21.¦xa5 ¤a6 22.¢d1 ¤b4 23.¥b1 ¥c8! 24.¤ge2 ¤d7 25.b3 ¤e5 26.¥a3 ¤ed3 27.¥xd3 ¤xd3 28.¢c2 ¤b4+ 29.¥xb4 ¦xb4 30.¦b1 ¦4b7 31.¤c1 ¥e5 32.h3 ¢g7? 33.¦ba1 ¥d7 34.¦a8 ¦xa8 35.¦xa8 ¥d4 36.¤1e2 ¥f6 37.¦a5 g5! 38.¦a6 ¥e5 39.¤a4 ¥e8 40.g3 ¥d7 41.f4 gxf4 42.gxf4 ¥f6 43.f5 [43.e5 ¥h4 44.exd6 exd6 45.¦xd6 ¥f5+³] 43...¥xa4! 44.¦xa4 ¥e5 45.¦a8 e6 46.fxe6 fxe6 47.dxe6 ¢f6 48.¦f8+ ¢xe6 49.¤f4+ ¥xf4 50.¦xf4 ¢e5 51.¦h4 ¦g7 ½–½

· Ở các thế cờ thoáng, đơn giản với cơ cấu chốt đối xứng với ưu thế cặp Tượng không thể dùng phương pháp đơn giản hóa thế cờ mà phải tấn chốt dần dần chiếm các ô mà Mã đối phương có thể đến đẩy nó vào vị trí xấu rồi khai thác bằng một cuộc đánh chọc thủng đúng lúc.

Thí dụ 1 : Rosenthal – Steinitz , năm 1873 , Ván cờ 3 Mã

1.e4 e5 2.¤c3 ¤c6 3.¤f3 g6!? 4.d4 exd4 5.¤xd4 ¥g7 6.¥e3 ¤ge7 7.¥c4 d6 8.0–0 0–0 9.f4? ¤a5! 10.¥d3 d5 11.exd5 ¤xd5 12.¤xd5 £xd5 13.c3 ¦d8 14.£c2 ¤c4! 15.¥xc4 £xc4 16.£f2

Nhận xét :

- Bên Đen phát triển quân tốt hơn

- Bên Đen có 2 Tượng nhưng không đe dọa trực tiếp

- Kế hoạch của Đen là tấn các chốt từ từ chiếm các ô của Mã

Đánh giá thế cờ : Bên Đen Ưu thế

16...c5! 17.¤f3 b6 18.¤e5 £e6 19.£f3 ¥a6 20.¦fe1 f6! 21.¤g4 h5! 22.¤f2 £f7 23.f5? g5 24.¦ad1 ¥b7 25.£g3 ¦d5! 26.¦xd5 £xd5 27.¦d1 £xf5 28.£c7 ¥d5 29.b3 ¦e8 30.c4 ¥f7 31.¥c1 ¦e2 32.¦f1 £c2 33.£g3 £xa2 34.£b8+ ¢h7 35.£g3 ¥g6 36.h4 g4 37.¤d3 £xb3 38.£c7 £xd3 0–1

Thí dụ 2 : English – Steinitz , năm 1883

1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 g6 4.d4 exd4 5.¤xd4? [5.¥g5!] 5...¥g7 6.¥e3 ¤f6 7.¤c3 0–0 8.0–0 ¤e7 9.£d2 d5 10.exd5 ¤exd5 11.¤xd5 £xd5 12.¥e2 ¤g4 13.¥xg4 ¥xg4 14.¤b3 £xd2 [14...£c4!] 15.¤xd2 ¦ad8! 16.c3 ¦fe8 17.¤b3

Nhận xét :

- Bên Đen phát triển tốt hơn , Ván cờ htoáng với cơ cấu chốt đối xứng

- Điểm d4 của bên Trắng không khai thác được .

Đánh giá thế cờ : Bên Đen ưu thế .

17...b6! 18.h3 ¥e6 19.¦fd1 c5 20.¥g5 f6 21.¥f4 ¢f7 22.f3 g5! 23.¦xd8 ¦xd8 24.¥e3 h6 25.¦e1 f5 26.f4 ¥f6 27.g3 a5 28.¤c1 a4 29.a3 ¥c4 30.¢f2 gxf4 31.¥xf4 ¥g5! 32.¥xg5 hxg5 33.¢e3 ¢f6 34.h4 gxh4 35.gxh4 ¦e8+ 36.¢f2 ¦xe1 37.¢xe1 ¢e5 38.¤e2 ¥xe2 39.¢xe2 ¢f4 40.c4 ¢g4 41.¢e3 f4+! 42.¢e4 f3 43.¢e3 ¢g3 0–1

Kết luận:

- Cặp Tượng ưu thế trong những thế cờ thoáng, Mã của đối phương thiếu điểm mạnh để đứng.

- Cặp Tượng không phải là một ưu thế về vị trí mà chỉ làm gia tăng lợi thế của một con Tượng đang chống một con Mã.

TEST YOUR IQ MASTER